• ANASAYFA
• blog

Bitcoin ve Hukuki Koruma: Dünyada ve Türkiye'de Mevcut Durum.

Giriş

Son yıllarda dijital varlıkların, özellikle Bitcoin’in popülerliği artmış ve bu varlıkların ekonomideki rolü önemli bir yer edinmiştir. Ancak, Bitcoin ve diğer kripto paraların hukuki statüsü, ulusal hukuk sistemlerinde belirsizlikler yaratmış ve her ülkede farklı yaklaşımlar sergilenmiştir. Kripto varlıkların hukuki anlamda düzenlenmesi, özellikle yatırımcı korunması, kara para aklama (AML), terörizmin finansmanı (CFT) ve vergi uygulamaları açısından önemli bir gereklilik haline gelmiştir.

Bu makalede, Bitcoin’e yönelik hukuki koruma önlemleri uluslararası düzeyde incelenecek ve Türkiye özelinde yapılan düzenlemelere yer verilecektir.

---

1. Bitcoin ve Kripto Varlıkların Hukuki Durumu

a) Uluslararası Perspektif: Bitcoin’in Hukuki Statüsü
Bitcoin, merkeziyetsiz bir yapıya sahip olması ve devletler tarafından doğrudan denetlenmemesi nedeniyle çoğu ülkede henüz net bir hukuki statüye sahip değildir. Ancak, çeşitli ülkeler farklı düzenlemelerle kripto varlıkları denetlemeye çalışmaktadır.

1. 1. ABD: Kripto varlıklar, Securities and Exchange Commission (SEC) tarafından düzenlenen menkul kıymetler olarak kabul edilip edilmeyeceği konusunda tartışmalar sürmektedir. Ancak CFTC (Commodity Futures Trading Commission), Bitcoin’i bir emtia olarak kabul etmiştir.
2. 2. Avrupa Birliği: AB, kripto varlıklar konusunda MiCA (Markets in Crypto-Assets Regulation) adı altında bir regülasyon hazırlamaktadır. Bu regülasyon, kripto varlıkların ticaretini düzenlemeyi ve yatırımcıları korumayı amaçlamaktadır.
3. 3. Çin: Çin, kripto para madenciliğini yasaklayarak Bitcoin’e yönelik sert bir yaklaşım sergilemiştir.
4. 4. Japonya: Japonya, Bitcoin’i yasal ödeme aracı olarak kabul etmiştir ve kripto varlıkların ticaretini düzenleyen bir yasa yürürlüğe girmiştir.

b) Türkiye'deki Durum
Türkiye, Bitcoin’i yasal ödeme aracı olarak kabul etmemekte, ancak dijital varlıkların alım satımını ve ticaretini sınırlamamakta, bunun yerine denetleme ve düzenleme çalışmalarını yürütmektedir. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2021 yılında bir yönetmelik yayımlayarak, kripto varlıkların ödeme aracı olarak kullanımını yasaklamıştır.
Türkiye’deki en önemli düzenleyici organlardan biri olan MASAK (Mali Suçları Araştırma Kurulu), kripto varlık platformları için Müşterini Tanı (KYC) ve Şüpheli İşlem Bildirimi yükümlülükleri getirmiştir.

---

2. Kripto Varlıkların Hukuki Koruma Önlemleri

a) Yatırımcı Koruma
Kripto varlıkların değerinin volatilitesi göz önünde bulundurulduğunda, yatırımcıları koruyan hukuki düzenlemeler oldukça önemlidir. Yatırımcı koruma önlemleri, çoğu ülkede şu şekilde ele alınmaktadır:

1. 1. Lisanslama ve Düzenleme: Kripto varlık borsalarına lisans zorunluluğu getirilmekte ve şeffaflık sağlanmaktadır. Bu, yatırımcıların güvenli bir şekilde işlem yapmasını sağlar.
2. 2. Bilgilendirme ve Uyarı Yükümlülükleri: Kripto borsaları, yatırımcılarını piyasa riskleri konusunda bilgilendirme yükümlülüğüne sahiptir. Yatırımcılar, riskler konusunda doğru ve zamanında bilgilendirilmelidir.

b) Kara Para Aklama (AML) ve Terörizmin Finansmanı (CFT) ile Mücadele
Kripto varlıkların anonim yapısı, kara para aklama ve terörizmin finansmanı gibi yasa dışı faaliyetlere olanak tanıyabilir. Bu nedenle ülkeler, kripto borsalarına çeşitli denetim yükümlülükleri getirmektedir:

• • Amerika: Kripto varlıklar, IRS tarafından sermaye kazancı olarak kabul edilmekte ve kazançlar üzerinden vergi alınmaktadır.
• • Avrupa Birliği:AB’de, kripto varlıklar genellikle katma değer vergisi (KDV) kapsamında vergilendirilmektedir. Almanya ve Hollanda'nın 2025 itibarıyla Bitcoin ve kripto varlıklar konusundaki hukuki düzenlemeleri hakkında detaylı bir inceleme sunabilirim. Her iki ülke de Avrupa Birliği'nin "Kripto Varlık Piyasaları Düzenlemesi" (MiCA) çerçevesinde hareket etmekte olup, kendi ulusal düzenlemelerini bu kapsamda şekillendirmektedirler.

Türkiye’de ise, kripto varlıklar üzerinden gelir elde edenler, elde ettikleri gelirleri beyan etmekle yükümlüdürler, ancak Türkiye’de henüz kripto varlıklara yönelik özel bir vergi uygulaması bulunmamaktadır.

---

3. Türkiye’de Kripto Varlık Düzenlemeleri ve Yatırımcı Koruması

a) Türkiye’deki Mevcut Düzenlemeler
Türkiye’de kripto varlıklar ile ilgili çeşitli düzenlemeler yapılmış olmasına rağmen, hala kapsamlı bir kripto varlık yasası bulunmamaktadır.
2021 yılında TCMB tarafından yayımlanan bir yönetmelikle kripto varlıkların ödeme aracı olarak kullanılması yasaklanmış, ancak bu varlıklar tamamen yasadışı hale getirilmemiştir. 2025 yılında yayınlanan yeni düzenlemelerle birlikte kripto varlık hizmet sağlayıcıları hukuki statüye kavuşturulmuş ve SPK denetimine alınmıştır.

Düzenleyici Kurumlar ve Rolleri
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK): Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının lisanslanması, faaliyetlerinin denetlenmesi, bilgi sistemleri ve sermaye yeterliliği gibi konular SPK gözetimindedir.
MASAK: Kara para aklama ve terörün finansmanının önlenmesi konusunda yetkilidir. 15.000 TL ve üzerindeki işlemlerde kimlik tespiti zorunludur. Şüpheli işlemlerin bildirimi ve kayıt tutulması yükümlülüğü vardır.

2025 Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcı Düzenlemeleri

• • Lisans şartı: Faaliyet izni zorunlu hale getirilmiştir.
• • Asgari sermaye: Borsalar için yaklaşık 4.1 milyon dolar, saklama hizmeti sunanlar için 13.7 milyon dolar.
• • Müşteri varlıklarının ayrı tutulması zorunludur.
• • Türev ürünler yasaklanmıştır.
• • ICO'lar şartlı olarak SPK izniyle yapılabilir.

c) Cezai Yaptırımlar

Suç / İhlal	Yaptırım
Lisanssız faaliyet	3-5 yıl hapis ve para cezası
Zimmet, dolandırıcılık	8-14 yıl hapis ve ağır para cezası
AML/KYC ihlali	MASAK tarafından idari yaptırım

Uluslararası Uyuma Yönelik Adımlar
Türkiye, FATF gri listesinden çıkmak için kripto sektörüne yönelik AML/KYC uyumlu düzenlemeleri hayata geçirmiştir. Bu kapsamda, platformlar üzerinden gerçekleşen işlemler denetlenmekte, şüpheli faaliyetler MASAK'a bildirilmektedir.

Vergilendirme Durumu
2025 itibarıyla kripto varlıkların vergilendirilmesine yönelik özel bir yasa bulunmamaktadır. Ancak:

• • Gerçek kişiler açısından değer artış kazancı olarak vergilendirme gündemdedir
• • Ticari faaliyetler için gelir vergisi ve KDV uygulanması tartışmaya açıktır.
Gelir İdaresi Başkanlığı, beyan usulüyle vergilendirme yapılmasını tavsiye etmektedir.
Türkiye, 2025 yılı itibariyle kripto varlıkları daha net bir hukuki çerçeveye oturtmuş, düzenleyici kurumsal yapısını oluşturmuş ve yatırımcı korumasını esas alan düzenlemeler getirmiştir. Ancak vergi rejimi, tazmin mekanizmaları ve mahkeme içtihatları gibi alanlarda gelişim ihtiyacı devam etmektedir.

Bitcoin ve diğer kripto varlıkların hukuki koruma önlemleri, ülkeler arasında büyük farklılıklar göstermektedir. Birçok ülke, yatırımcıları korumak amacıyla regülasyonlar geliştirmekte ve bu alandaki boşlukları doldurmaya çalışmaktadır. Türkiye’de ise, kripto varlıklarla ilgili düzenlemeler henüz gelişme aşamasında olsa da, MASAK ve TCMB gibi kurumların etkin denetimleri ile yatırımcıların korunması adına önemli adımlar atılmaktadır. Kripto varlıkların geleceği, özellikle yatırımcı koruması, kara para aklama ile mücadele ve vergi düzenlemeleri konularındaki gelişmelere bağlı olarak şekillenecektir. Türkiye’de yapılacak düzenlemeler, sektördeki belirsizlikleri ortadan kaldıracak ve kripto varlıkların daha geniş bir yasal çerçeveye oturmasını sağlayacaktır.

Önemli Not: Bu makalede yer verilen bilgiler, genel bilgilendirme amacı taşır ve hukuki danışmanlık yerine geçmez.

“Blockchain teknolojisi hukuk sistemlerini yeniden şekillendirebilir. Şeffaflık, güven ve denetim bir araya geldiğinde hukuk, sadece yazılı metin değil, yaşayan bir sistem haline gelir.”
— Christine Lagarde, Avrupa Merkez Bankası Başkanı

Bıtcoın Yasa Hukuk